» پیوند نماز با اصلاح فرد و جامعه «
قرآن می فرماید : « ان الصلاه تنهی عن الفحشاء و المنکر» (عنکبوت / 45) .
نماز فرد و جامعه را از فحشا و منکر باز می دارد. همانگونه که پوشیدن لباس سفید و تمیز انسان را از نشستن در جای نامناسب باز می دارد. لذا فردی لباس سفید و تمیزی بپوشد ، روی زمین آلوده نمی نشیند .
البته معنای « ان الصلاه تنهی عن الفحشاء و المنکر» این نیست که نماز مانع از خلافکاری انسان است ، زیرا قرآن نفرموده نماز مانع از انجام منکر است بلکه می فرماید : نماز نهی می کند از فحشا و منکر که یا قبل از جرم انسان را نهی می کند و یا اگر خلافی کرد ، نماز به او اخطار می دهد که تو گناه کرده ای باید توبه کنی و از تکرار آن خود را حفظ کنی ، یعنی نماز یک زنگ خطر و هشدار است .
» پیوند نماز با حفظ آبرو »
در حدیث می خوانیم : کسانی که با غیبت کردن آبروی یکدیگر را می ریزند اگر چه نمازشان باطل نیست، اما بی ارزش و غیر قابل قبول است . همچنین در روایت آمده است : کسی که غیبت کند تا چهل روز نمازش پذیرفته نمی شود .( جامع الاخبار ، ص 412)
در قران کریم اقامه نماز همراه با خوش زبانی و گفتار نیکو آمده است :
»قولوا للناس حسناً و اقیموا الصلاه ».(بقره ، 83)
» پیوند نماز با اعتماد سازی «
در نماز جماعت گاهی امام یا مأموم در تعداد رکعات شک می کنند ، در این موارد اسلام اجازه می دهد به همدیگر اعتماد کرده و شک خود را بر طرف کنند . همانگونه که در پاکی لباس و مکان و حلال بودن امکانات و تشخیص قبله ،به همدیگر اعتماد می کنند . اگر صاحب خانه گفت جهت قبله فلان سمت است ، باید به گفته او اعتماد کرد . اگر مسلمانی گفت این فرش ، لباس و مکان پاک است ، باید به گفته او اعتماد کرد . اگر جمعیتی از مومنین را دیدیم که پشت سرشخصی به جماعت ایستاده اند ، باید به آن جمعیت اعتماد و در نماز جماعت شرکت کنیم . چنانکه اگر افرادی اهل نماز جماعت و مسجد هستند ، می توانیم به گواهی و شهادت آنها در مسائل قضایی اعتماد کنیم .
» پیوند نماز با نظم «
نماز، انسان را منظم می سازد ، زیرا نمی توان در هر وقتی یا در مکانی یا در هرکلامی یا در هر سویی آن را انجام داد همچنان که در نماز جماعت ، انسان باید همراه با سایر نماز گزاران نه جلوتر و نه عقب تر آن را انجام دهد و این خود نوعی آموزش نظم است . اگر در رساله مراجع تقلید می خوانیم که ترتیب و موالات از واجبات نماز است ، شاید به این خاطر که این دو واجب انسان را روی فرم آورده و منظم می کند . اگر انسان نظم را در تمام کارهای فردی و اجتماعی بکار گیرد از افراد موفق محسوب می شود . ودر نزد خدا هم رو سفید است و در پیش وجدانش راحت است .
»پیوند نماز با حق الناس «
در نماز باید لباس و مکان مباح باشد و غصبی نباشد .
اگر در هنگام نماز طلبکاری به انسان مراجعه کند و طلب خود را بخواهد ، لازم است ابتدا طلب او پرداخت شود و سپس به اقامه نماز بپردازیم و حتی اگر تأخیر در پرداخت برای طلبکار مشکل آفرین باشد ، می توان نماز را شکست و بدهی خود را پرداخت نمود . در نماز جماعت ، اگر کسی در جای دیگری بنشیند حتی کودک هم باشد با حق الناس سازگاری ندارد .
« پیوندنماز باحفظ لسان «
به گفته قرآن کریمٍ ،هم انسان باید نماز را حفظ کند و برپای دارد (و الذین هم علی صلاتهم یحافظون)«معارج/34 ».
و (حافظو ا علی الصلوات و الصلاه الوسطی)«بقره /238» .
و هم نماز انسان را جفظ می کند(ان الصلاه تنهی عن الفحشاء و المنکر)«عنکبوت/45».
همچنین قرآن می فرماید :هنگامی که در جبهه و در مقابل دشمن نماز می گذارید،اسلحه خود رابه همراه داشته باشید و لحظه ای از اسلحه خود جدا نشوید تا جان شما حفظ شود ,, «و اذا کنت فیهم فاقمت لهم الصلاة فلتقم طائفة منهم معک و لیاخذوا اسلحتهم».«نساء/102.
به راستی قرآن چه گونه کتابی است که اینچنین مومنین را هوشیار و جامع نگر تربیت می کند ,هم به اصل نماز توجه دارد هم به جماعت هم به حفظ جان رزمندگان، هم توجه به نماز اول وقت .
»پيوند نماز با مقام انسان «
در حديث می خوانيم که هر کس می خواهد بداند مقام و ارزش او نزد خداوند چگونه است ،ببيند که خدا نزد او چه مقامی دارد.اگر نماز در نزد تو بزرگ و محترم بود،تو نيز نزد خداوند احترام داری واگر نسبت به انجام فرمان او بی تفاوت بودی ،مقام و ارزشی نزد او نداری و همچنين اگر نماز ترا از فساد و فحشا بازداشت ،نشانه تاثير و قبولی نماز است .
قرآن می فرمايد؛«واستعينوا بالصبر و الصلاة و انها لکبيرة الا علی الخاشعين»«بقره/45 ».
نماز بار سنگينی است مگر برای افراد خاشع.
بنابر اين هر گاه احساس کرديم نماز برای ما سنگين است باید بفهميم روح خشوع زمينه بي تفاوتی و کبر است.
«پیوند نماز با سحر خیزی »
قرآن کریم ، دریافت مقام محمود را وابسته به سحرخیزی و تهجد می داند و با این که صبح و فجر و پیش از ظهر و عصر یک بار سوگند خورده ولی به سحر سه بار سوگند خورده تا به ما هشدار دهد بهترین وقت ها سحر است.
در روایات می خوانیم : پیشوایان معصوم از فرصت سحر و بین الطلوعین برای نیایش بهره ها گرفته اند. با کمال تاسف امروزه در جوامع بشری دیر خوابیدن تبدیل به یک عادت شده و متاسفانه اکثر مردم از لذت سحر خیزی “ جز ماه مبارک رمضان “محروم اند،در حالی که در روایات می خوانیم :محروم واقعی کسی است که از سحرخیزی و نماز شب محروم باشد.
قرآن برای بعضی کارها پاداش دو برابر و برای بعضی امور پاداش چند برابر یا ده برابر و برای بعضی از انفاق ها و کمک رسانی های خالصانه پاداش هفتصد برابر و بیشتر بیان داشته اما برای کسانی که سحر خیزند و پهلوی خود را از رختخواب جدا کرده وبه مناجات می ایستند ،پاداشی را ذخیره کرده که هیچ انسانی مقدار آن را نمی داند:«فلا تعلم نفس ما اخفی لهم من قره اعین جزاء».(سجده/17).
« پیوند نماز با خود اتکایی »
در نماز باید روی پای خود بایستیم و نباید به دیگران یا دیوار یا ستون مسجد تکیه کنیم .همچنین در وضو گرفتن نباید کسی مارا در وضو گرفتن کمک کند . این مطلب تاکیدی دیگر بر خود اتکایی و استقلال و روی پای خود ایستادن است .
« پیوند نماز با تواضع »
یکی از برکات نماز جماعت آن است که گاهی افراد بزرگسال به جوانها اقتدا می کنند که در این اقتدا نوعی تواضع است .
آری همین که همه مردم با هر مقام و موقعیتی که دارند در کنار هم و هماهنگ باهم بدون هیچ گونه تشریفات قرار می گیرند روحیه تواضع و فروتنی شکوفا می شود .
«پیوند نماز با مراقبت »
قرآن در مورد نماز ؛عبارات «حافظوا علی الصلوات » و «علی صلاتهم یحافظون » را بکار برده که از این تعبیرات استفاده می شود که نماز به مراقبت و محافظت نیاز دارد ونماز همچون گوهر گرانبها و ظریف می باشد که اگر محافظت نشود ، ضایع شده و از دست می رود.
امام زین العابدین «علیه السلام» در سحرهای ماه مبارک رمضان در دعایی که به ابو حمزه ثمالی یاد دادند، می فرمایند :خدایا چرا هر وقت به نماز می ایستم رخوت و کسالت بر من عارض می شود؟ چه شده که این گونه شده ام ؟ ان حضرت عواملی برای این حالت بیان می کنند و از جمله می فرمایند :شاید این سنگینی در عبادت ؛
به خاطر آن باشد که حرفهای یاوه گفته یا شنیده ام ،
شاید به خاطر آن باشد که از مجالس علماء و دانشمندان دوری کرده ام ،
شاید به خاطر آن باشد که آن قدر گناه کرده ام که لیاقت گفتگو با تو را از دست داده ام،
شاید به خاطر آن باشد که در انجام کار و مسوولیتم بی تفاوت شده ام،
وبا این کلمات آفتهایی را بیان می کنند که هریک می تواند لذت عبادت را از انسان بگیرد و رخوت و سنگینی به انسان بدهد .«مصباح المتهجد .ص 587 ».
« پیوند نماز با ورزش »
گرچه رکوع و سجود برای قرب به خدا و بندگی اوست ، اما در این اعمال نوعی ورزش بدنی نیز نهفته است .نظیر فردی که با دست لباس می شوید و هدفش تمیزی لباس است ،اما در این کار نوعی ورزش ،نیز نهفته است .
عبادات اسلام همراه با نوعی حرکت است وبا سلامتی رابطه دارد ،در حج و جهاد وصله رحم و عیادت و زیارت حرکت است و در روزه نیز به مسایل سلامتی توجه شده تاانجا که فرمودند « صوموا تصحوا »
«پیوند نماز با قلب»
اصل نماز توجه قلبی است و از نماز ،آن مقداری قبول می شود که در آن توجه قلبی باشد .شروع نماز با قلب و نیت است بعد با زبان بعد با حرکات بدن. نماز بدون حضور قلب نظیر میوه های تزیینی و پلاستیکی است . حضور قلب نظیر نخ اسکناسی است که اگر نباشد،اسکناس قابل قبول نیست .
جالب آنکه هریک از واجبات و مستحبات نماز در موقعیت خاصی است مانند قرائت در حال قیام ، ذکر در حال رکوع و سجده ولی آنچه در تمام نماز شرط است ،نیت و حضور قلب می باشد.
«پیوند نماز با تجدید عهد »
در هر نماز ،انسان بندگی خود را نسبت به خداوند با زبان و عمل اعلام می کند. این تجدید میثاق به طور فردی و اجتماعی ،گاهی بلند و گاهی آهسته ،ایستاده و خمیده و نشسته ،شبانه و روزانه وبه طور دائم در نماز صورت می گیرد.
«پیوند نماز باکارهای خیر »
قرآن می فرماید : « واوحینا الیهم فعل الخیرات و اقام الصلاه »«انبیاء،73»مابه تمام انبیاء وحی کردیم کارهای خیر انجام دهند و نماز را اقامه کنند. در این آیه تمام کارهای خیردر یک کفه ترازو واقامه نماز در کفه دیگر ترازو قرار گرفته است که نشان از همسنگی این دو دارد .
«پیوند نماز با فرشتگان »
قرآن می فرماید:حضرت زکریا آنگاه که در محراب نماز ایستاده بود ،بشارت فرزند رااز فرشتگان دریافت کرد :«فنادته الملائکه و هو قائم یصلی فی المحراب ان الله یبشرک بیحیی »«آل عمران،39»